پایان‌نامه . دولتی – وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری – دانشگاه فردوسی مشهد – دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی . ۱۳۹۲ . کارشناسی ارشد
موضوع: علوم و علوم کاربردی > خاکشناسی
استاد راهنما: علی‌رضا آستارایی | استاد مشاور: حجت امامی | پدیدآور: عمار فرح بخش

توسعه کاربرد هیدروژل‌ های سوپر جاذب برای کاهش بحران‌هایی هم‌چون فرسایش خاک، خشک سالی‌های پیاپی و به دنبال آن افزایش سطح زمین‌های شور و سدیمی نیازمند شناخت رفتار‌ها و عملکرد آن‌ها در خاک است.

لذا انجام تحقیقاتی در مورد تاثیر انواع مختلف سوپر جاذب‌ها، مقایسه اندازه‌‌های مختلف ذرات آنها، مقادیر و روش‌های کاربرد آن‌ها، برای بافت‌های مختلف خاک الزامی است . همچنین لازم است کاربرد این ماده با سایر مواد اصلاح‌گر که مهمترین آنها شامل ماده آلی و گچ است بررسی شود تا موثرترین ماده اصلاح‌گر برای بهبود ویژگی‌های فیزیکی خاک‌های شور سدیمی انتخاب شود.

همچنین با توجه به این که کاربرد این ماده همراه با مواد اصلاح‌گر معمول می‌تواند کارایی آنها را افزایش دهد، بررسی تاثیر کاربرد همزمان این ماده همراه با اصلاح‌گرهای معمول خاکهای شور یا شور- سدیک بر افزایش کارایی اصلاح‌گر‌ها و بهبود ویژگیهای فیزیکی وهیدرولوژیکی خاک حائز اهمیت است.

به منظور ارزیابی تاثیرمواد اصلاحی (گچ، کمپوست زباله شهری) ومقادیر سوپر جاذب (وینیل الکل اکریلیک اسید) بر خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خاک و گیاه سورگوم، پژوهشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی (فاکتوریل کامل) در سه تکرار در مزرعه منطقه شمس آباد بکران (شاهرود، ایران) انجام شد.

تیمارهای آزمایشی شامل مواد بهساز (۱۵ تیمار)، شاهد، ۱۰ تن در هکتار پودر گچ، ۱۰ تن در هکتار کمپوست زباله شهری، ماده سوپر جاذب وینیل الکل اکریلیک اسید در سه سطح (۰/۰۵، ۰/۱ و ۰/۲) درصد وزنی خاک خشک ، ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با ۱۰ تن در هکتار پودر گچ، ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با ۱۰ تن در هکتار کمپوست زباله شهری و ترکیب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با گچ و کمپوست زباله شهری بودند که بعد از اعمال مواد اصلاحگر و قبل از کشت گیاه یک دوره آبیاری به روش غرقابی با استفاده از آب چاه مزرعه مورد نظر انجام گردید و بعد از آن کشت گیاه انجام شد.

نمونه‌گیری‌ها از عمق مورد نظر در دو نوبت قبل از برداشت، بعد از کشت و در میانه دوره رشد گیاه و مرحله سوم در بعد از برداشت گیاه انجام شد. نتایج نشان داد کاربرد سوپرجاذب به مقدار ۰/۱ درصد وزنی، اثرات مثبتی بر خصوصیات فیزیکی (pH،SAR،ESP ،EC) و شیمیایی خاک (MWD ،AWC،Fc،ρb،ϴs) داشته است و کاربرد کمپوست و گچ نیز در اکثر موارد این اثرات مثبت را تقویت نموده است.

انتظار میرود که در برنامه های مدیریتی خاک‌های شور- سدیمی، تیمار سوپرجاذب به صورت ترکیبی با کمپوست و گچ مورد استفاده قرار گیرد.