مصرف بهینه آب می‌توان در تمام مناطق قابل کشت بهترین محصولات کشاورزی را داشت، اما مصرف آب با کمبود دانش فنی رو­به ­رو است و دستگاه ­های اجرایی برنامه­ های عملیاتی برای مصرف بهینه آب نداشته ­اند و همچنین آموزش لازم برای استفاده از سامانه ­های نوین آبیاری به کشاورزان داده نشده است.

چکیده گزارش پژوهشی:

. تغییر الگوی کشت برای کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری: باید به دنبال راهکار علمی برای این مسئله بود.

. کشت گلخانه­ ای مزیت‌های فراوانی دارد که بارزترین آن افزایش چند برابری تولید و کاهش مصرف آب است.

. برداشت بی ­رویه از منابع آب زیرزمینی موجب کاهش سطح آبهای زیرزمینی شده­ است.

. بارش کم باران و نیز هدررفت آب در بخش کشاورزی موجب پدیدار شدن بحران آب در این بخش شده­ است.

پژوهش خبری صدا وسیما: در طول سالیان اخیر با کاهش نزولات آسمانی، افزایش برداشت غیر‌کارشناسی و غیرقانونی از منابع زیرزمینی در بخش‌های مختلف به‌ویژه کشاورزی و بی ­توجهی به روش‌های بهینه مصرف آب در بخش‌های مختلف، عملاً بحران آبی پیش آمد و کارشناسان در محافل کارشناسی و حتی سیاسی درباره این بحران بحث و مجادله می­ کنند. چاره‌جویی برای وضعیت بد آب در کشور، امری است که باید از سالیان خیلی دور به‌عنوان یکی از عوامل احتمالی بحران‌زا در کشور مورد بررسی  قرار می‌گرفت که متاسفانه تا‌به‌حال آن‌طور که باید به آن پرداخته نشده و با وجود اعلام وضعیت نامناسب آبی، همچنان نگاه‌ها و برنامه ­ها، ‌گذری و کوتاه‌مدت است. در سالی که گذشت و به دنبال بارش­ های خیلی کم با توجه به اهمیت آب در بخش کشاورزی و همین‌طور هدررفت آب در این بخش به‌دنبال پاسخ به پرسش چگونگی مدیریت آب در کشاورزی و راه‌های برون­ رفت از این معضل شدیم؛ در گزارش پژوهشی زیر که برگرفته از میزگرد کارشناسان، مسئولان و بهره ­برداران بخش کشاورزی در معاونت پژوهشی وزارت اقتصاد و دارایی که در بهمن ۹۶ برگزار شده است [۱] سعی شده به سؤالات زیر پاسخ داده شود.

۱-چالش‌های موجود در زمینه بهره ­وری آب کشاورزی در ایران                 

۲-راهکارهای افزایش بهره­ وری  درمصرف آب کشاورزی

۳-راهکارهای صرفه­ جویی در آب کشاورزی             

سخن آخر

با مصرف بهینه آب می‌توان در تمام مناطق قابل کشت بهترین محصولات کشاورزی را داشت، اما مصرف آب با کمبود دانش فنی رو­به رو است و دستگاه ­های اجرایی برنامه­ های عملیاتی برای مصرف بهینه آب نداشته ­اند و همچنین آموزش لازم برای استفاده از سامانه های نوین آبیاری به کشاورزان داده نشده است. باید با مدیریت درست منابع آب (هم عرضه و هم تقاضا)، استفاده از دانش و فناوری های نوین، اصلاح الگوی کشت، استفاده از سیستم ­های آبیاری مدرن و گسترش آن در سطح مزارع، آموزش مناسب کشاورزان و بهره ­برداران و ارزیابی امکان تولید و مبادله محصولات کشاورزی(براساس آب مجازی)، به سوی استفاده مناسب از آب و بهبود بهره ­وری آب کشاورزی حرکت نمود. همچنین باید دانست توسعه پایدار بدون پایداری منابع آب در هیچ کشوری امکان پذیر نیست.

اجرای سامانه آبیاری نیاز به آموزش دارد، در گام اول باید نحوه صحیح استفاده از این روش به کشاورزان آموزش داده شود تا آن‌ها بتوانند آب را بهینه مصرف کنند و محصولات آن­ها نیز از نظر کمی‌وکیفی مناسب باشد. نکته اساسی در این راه، بومی‌سازی این سامانه است، باید با توجه به شرایط آب­ وهوایی و متناسب با هر اقلیم این سامانه اجرا شود.

 بررسی بهره وری آب و آسیب شناسی مدیریت آن در بخش کشاورزی کشور؛ معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصاد و دارایی؛  بهمن ۱۳۹۶

منبع خبرگذاری صدا و سیما