در دنیای امروز بحران کمبود آب به یکی از مهمترین مشکلات در جامعه جهانی مبدل شده که در این میان سهم کشورهای درحال توسعه از بحران آب به مراتب شدیدتر است.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، در دنیایی که مهمترین شاخص برای رشد هر کشور رشد ناخالص ملی قلمداد می‌شود، متاسفانه نگاه به معضل در حال گسترش آب در جهان با مدیریت فرامنطقه‌ای همراه نیست، بنابراین ارائه راهکارهای حل معضل بحران آب نیازمند نگاه فراملی و بین‌اللملی است.
با توجه به محدودیت منابع آب شیرین جهان مهمترین چالش و راهکار برای حل این معضل، جلوگیری حداکثری از هدررفت آب، افزایش بهر‌ه‌وری در بازیافت و استفاده بهینه از باقی‌مانده منابع آب شیرین موجود در جهان است .
به گزارش صندوق جهانی طبیعتWWF بحران آب به معنای کاهش منابع آب جهان نیست، بلکه بحران آب به معنای تاثیر منفی استفاده ناکارآمد از آب در آسیب به میلیاردها انسان و محیط زیست است.
بر اساس آخرین تحقیقات سازمان جهانی غذا و دارو در حال حاضر بیش از ۱.۱ میلیارد انسان به آب شیرین دسترسی ندارند و حدود ۲.۷ میلیارد انسان حداقل یک ماه از سال از دسترسی به آب شرب محروم هستند.
از مهمترین عوامل موثر در کاهش منابع آب شرب جهان مواردی همچون استفاده بسیار زیاد از منابع موجود، آلودگی منابع آب شیرین، فاصله غیرقابل دسترسی به منابع آب جدید، درگیری بر سر منابع موجود، خشکسالی، مالکیت دولت‌ها، گرسنگی، فقر و بی‌سوادی است.
بر اساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت بهترین راهکارها برای جلوگیری از افزایش بحران جهانی آب رعایت مواردی همچون آموزش استفاده صحیح از آب، بازیافت حداکثر آب، مدیریت صحیح مصرف، تغییر الگوهای کشاورزی و بهینه‌سازی سیستم‌های دفع فاضلاب شهری هستند.
سوپر جاذب = کاهش مصرف آب کشاورزی ۵۰ تا ۷۰ درصد = حفظ رطوبت سطحی
مدیریت بحران آب در اروپا
هرچند قاره اروپا به در ظاهر مشکل کم‌آبی ندارد، اما به دلیل گسترش فراوان صنایع و افزایش جمعیت، این قاره با معضل زیست‌محیطی آلودگی آب مواجه است. به‌طوری‌که طبق آخرین تحقیقات، آب آشامیدنی در اروپا دارای دز خطرناک کلر است و همچنین بوی نامناسب و ظاهر غیر شفاف دارد.
آلوده‌ترین منبع آب شیرین اروپا رودخانه راین است که از سوئیس سرچشمه می‌گیرد و با عبور از کشورهای فرانسه، آلمان و هلند به دریای شمال می‌ریزد. منابع آلودگی این رودخانه از فاضلاب کارخانه‌های صنعتی، پساب آلوده به سموم کشاورزی، فاضلاب خانگی و مواد شوینده است.
با توجه به شرایط مناسب رشد جمعیت در اکثر کشورهای اروپایی بنابراین در چند سال آینده معضل آلودگی آب در قاره سبز دو چندان می‌شود.
در حال حاضر سیاست‌گذاری برای کنترل معضل بحران آب در اروپا با جدیت بیشتری دنبال می‌شود و کشورهای پیشرفته مثل آلمان، هلند و بلژیک با شعار” کاهش استفاده از منابع طبیعی و حفظ و نگهداری آن برای آیندگان و محیط زیست”، مدیریت آب را با جدیت دنبال می‌کنند.
شعار کاهش استفاده از منابع طبیعی که در اکثر کشورهای اروپایی دنبال می‌شود به معنای بازیافت حداکثری منابع آب موجود و حداقل برداشت از منابع زیرزمینی و جلوگیری از حفر چاه‌های عمیق غیر مجاز و حتی بستن چاه‌های مجاز است.
مدیریت بحران آب در آمریکا
بعد از افزایش خشکسالی اخیر آب در آمریکا و به ویژه کالیفرنیا، معضل کمبود منابع آب شیرین در قطب صنایع الکترونیک جهان با شفافیت بیشتری احساس شد.
کمبود شدید منابع آب شیرین در غرب آمریکا باعث شد مدیریت بحران آب با جدیت در ایالت‌های غربی دنبال شود. به عنوان مثال محققان دانشگاه کالیفرنیا ۶ روش اساسی برای مقابله با تشدید کم آبی و مدیریت مصرف ارائه کرده‌اند.
سازمان فضایی ناسا نیز با بررسی آخرین نقشه‌های فضایی از زمین اعلام کرد: خشکسالی آمریکا مشابه خشکسالی جهانی است و جهان ما به سمت کمبود آب قابل شرب پیش می‌رود. دریاچه‌های بزرگ جهان ناپدید می‌شوند و دنیا به سمتی می‌رود که آینده آن به ناامنی آبی منجر خواهد شد.
پیشرفته‌ترین روش‌های موجود برای مقابله با بحران کم‌آبی جهان عبارتند از:
استفاده از انرژی خورشید برای تصفیه آب: در این روش با امواج اشعه ماوراء بنفش خورشید آب ناسالم گندزدایی و آماده مصرف می‌شود.
کشف نشتی لوله‌های انتقال آب شرب: در این روش با استفاده از تجهیزات پیشرفته، نشتی آب از لوله‌های انتقال و شیرهای خانه مشخص می‌شود.
جایگزینی دی‌اکسید کربن به جای آب در موارد شست‌وشو و خنک کردن: محققان معتقدند که یکی از بهترین جایگزین‌ها برای شست‌وشو و سرد کردن در کارخانه‌ها و سایر صنایع استفاده از دی‌اکسیدکربن است. با این روش میزان هدررفت آب در یک کارخانه با ۲۰ هزار لیتر مصرف آب بسیار کاهش خواهد یافت.
تصفیه آب با بطری‌های تصفیه سریع: در این روش آب از یک فیلتر ۱۵ نانومتری عبور داده می‌شود، در نتیجه بسیاری از باکتری‌ها و ویروس‌ها از بین می‌روند.
مصرف حداقل آب در زمان استحمام: متاسفانه در فرایند استحمام مقدار زیادی آب تا لحظه متعادل شدن دما هدر می‌رود که برای جلوگیری از این هدررفت با استفاده از یک دستگاه ارزان‌قیمت دمای اولیه آب به سرعت به دمای مناسب می‌رسد.
دوش حمام خشک یا دوش بدون آب: محققان آفریقایی یک مایع بهداشتی ابداع کردند که با قراردادن آن روی پوست عملکرد مشابه دوش گرفتن در پوست ایجاد می‌شود. دوش حمام خشک می‌تواند میلیون‌ها لیتر آب را برای ما ذخیره کند.
مدیریت بحران آب در هند
هند از کشورهای کاملا موفق در حوزه مدیریت منابع آب تلقی می‌شود. اما این مدیریت مناسب به سرعت به دست نیامده است. هند با بهره‌گیری از مدیریتی چند وجهی که شامل مدیریت پوشش گیاهی، مدیریت ذخایر آبی زیرزمینی، مدیریت مناطق شهری و مدیریت آموزش و بهداشت است، در این راه موفق شده است. یکی از راهکارهای قابل توجه هند، توجه به ذخایر آب زیرزمینی و نظارت بر حفر چاه‌ها در روستاها و شهرهای کوچک است. از سال ۲۰۰۶ تاکنون، دولت هند حفر چاه و بهره‌برداری از ذخایر آبی را کنترل و محدود کرده است.
تمرکز به مسائل آموزشی و بهداشتی زمینه‌ساز افزایش صرفه‌جویی شهروندان هندی در مدیریت مصرف آب شده است. منطقه گجرات در هند یکی از موفق‌ترین نمونه‌های تخصیص آب بین شهروندان و کشاورزان به شیوه استاندارد است، تا حدی که این منطقه به شهرت جهانی رسیده و اخیرا هیاتی از کارشناسان عراقی برای یادگیری شیوه‌های مدیریت منابع‌طبیعی هند، از این منطقه بازدید کرده‌اند. تغییرات آب‌وهوایی و تحریم و جنگ، فشار زیادی بر وضعیت منابع آبی عراق وارد کرده است و دولت کنونی عراق با همکاری سازمان ملل، در پی بهبود وضعیت آب در کشور خود است.
این گزارش از منابع ذیل گردآوری شده است:
www.circleofblue.org/www.conserve-energy-future.com/www.worldwatercouncil.org/www.global-economic-symposium.org/www.eastvillagemagazine.org
